“BÍ KÍP” GIÚP HỌC SINH VIẾT VĂN HAY
Viết một bài tập làm văn đúng yêu cầu đề bài không khó nhưng để tạo nên được một bài văn mượt mà, gây ấn tượng với người chấm là điều không dễ dàng, đặc biệt với học sinh tiểu học khi mới bắt đầu học về từ và câu. Trong bài viết này, tôi xin chia sẻ một số “bí kíp” viết văn hay. Hi vọng nó sẽ có ích cho cả giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học phần viết văn.
Điều đầu tiên cần lưu ý viết câu văn từ đúng đến hay. Học sinh đừng vội vàng nghĩ đến những câu văn bay bổng mà quên đi những thành phần quan trọng bậc nhất để tạo nên một câu đúng, đủ nghĩa. Muốn viết được câu văn hay, đầu tiên cần phải được viết đúng ngữ pháp Tiếng Việt.
Một câu văn đúng bao gồm đầy đủ chủ ngữ- vị ngữ, diễn đạt ý trọn vẹn, có dấu phẩy để ngắt ý và cuối câu có dấu chấm hết khi muốn kết thúc câu. Một câu văn hay cần thêm nhiều bộ phận khác nữa như: từ loại đặc biệt (tính từ miêu tả, từ láy…); các biện pháp tu từ (nhân hóa, so sánh); trạng ngữ, bổ ngữ…
+ Những cây hoa giấy rất đẹp.
=> Câu văn trên đảm bảo đúng ngữ pháp với đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ.
+ Trong khu vườn nhỏ, khi bác Mặt trời thức dậy chiếu những tia nắng đầu tiên, những cô hoa giấy vươn mình khoe sắc giống như những nàng công chúa.
=> Câu văn trên ngoài chủ ngữ, vị ngữ còn có thêm trạng ngữ chỉ địa điểm (trong khu vườn nhỏ”, phép nhân hóa (bác Mặt trời, cô hoa giấy) và phép so sánh (giống như những nàng công chúa). Việc sử dụng thêm các thành tố này khiến câu văn mượt mà, bay bổng, tạo cho người đọc sự liên tưởng, tưởng tượng mình như đang ngắm một nàng công chúa vào một buổi sớm mai chứ không phải là một bông hoa.
Điều thứ hai: Cần sử dụng từ nối hợp lý để dẫn dắt. Từ nối có vai trò nối các từ, vế câu và các câu lại với nhau tạo thành những câu ghép, câu nhiều thành phần. Từ đó khiến lời văn được diễn tả hết ý hay ngắt ý đúng nơi, đúng chỗ tạo thiện cảm cho người đọc.Từ nối cũng liên kết các đoạn văn trong một bài tập làm văn lại với nhau, khiến toàn bài có sự liên kết chặt chẽ và logic. Người đọc dễ nắm bắt và hiểu được ý triển khai của người viết.
Một số từ nối khi sử dụng khiến bài văn mềm mại, nhịp nhàng hơn như: “và”, “bê cạnh đó”, các cặp quan hệ từ “tuy … nhưng”, “nếu … thì”…
Thứ ba, khuyến khích học sinh viết mở bài gián tiếp, kết bài mở rộng.
Ví dụ: Hãy tả một cảnh đẹp quê hương em.
- Mở bài trực tiếp: “Miền quê trung du- vùng đất em sinh ra và lớn lên, đây là nơi em yêu nhất”.
- Kết bài trực tiếp: “Em yêu quê hương của em rất nhiều”.
- Mở bài gián tiếp: “Việt Nam, dải đất cong cong hình chữ S với rất nhiều cảnh đẹp. Em cũng từng được đi du lịch nhiều nơi. Em đã đến bãi cát vàng tuyệt đẹp ở Nha Trang hay những đồi cát ở Mũi Né, em đã cũng được biết đến cái se lạnh, trầm buồn của đất trời Đà Lạt… Thế nhưng, dù đi đâu em vẫn thấy gần gũi nhất, thân thuộc nhất chính là nơi em đã sinh ra- miền quê trung du…”
- Kết bài gián tiếp: “Miền quê nhỏ nhưng tình người luôn lớn bởi những người dân hiếu khách quê em. Nếu có cơ hội hãy ghé thăm miền quê trung du với những cánh đồng mướt xanh, những cánh cò bay lả và để gặp những con người thân thiện, đáng yêu”.
Bên cạnh việc rèn luyện viết văn qua những cách trên, học sinh cần đọc thêm nhiều sách, truyện giúp phát triển kỹ năng cảm nhận và phát triển vốn từ. Học Tiếng Việt, viết văn bằng tình yêu với những con chữ sẽ khiến các em không cảm thấy chán hay buồn ngủ.
Người viết: Lê Thị Thúy Mong
( Trích từ sáng kiến của cá nhân năm 2024-2025)